Τα τελευταία χρόνια ακούμε συχνά για την μέθοδο βρεφικής σίτισης «Baby-Led Weaning», που στα ελληνικά θα αποδίδαμε ως «απογαλακτισμός καθοδηγούμενος από το μωρό». Γύρω στους έξι μήνες, τα περισσότερα μωρά είναι έτοιμα κάνουν την μετάβαση στα στερεά φαγητά, η οποία παραδοσιακά γινόταν ταΐζοντας το μωρό με βρεφικές κρέμες και αλεσμένα φαγητά με το κουτάλι. Οι οικογένειες που ακολουθούν την μέθοδο Baby-Led Weaning, προσπερνούν την φάση των αλεσμένων και προσφέρουν στο μωρό ολόκληρα κομμάτια του φαγητού που υπάρχουν ήδη στα οικογενειακά γεύματα, επιτρέποντας στο παιδί να φάει μόνο του. Τα φαγητά αυτά βέβαια είναι κατάλληλα κομμένα (συνήθως σε λωρίδες και φέτες) για να είναι ασφαλή, επιτρέποντας στο μωρό να τα πιάσει και να τα διαχειριστεί. Παρακάτω θα διερευνήσουμε τα σημαντικότερα «γιατί;», «πότε» και «πώς» σχετικά με την μέθοδο αυτή, εφοδιάζοντας τους νέους γονείς με τις βασικές πληροφορίες που χρειάζονται για την απόφαση που αφορά τον απογαλακτισμό του μωρού τους.
Γιατί να επιλέξετε το Baby-Led Weaning;
1. Προωθεί τις υγιεινές διατροφικές συνήθειες
H μέθοδος Baby-Led Weaning ενθαρρύνει τα μωρά να εξερευνήσουν μια ποικιλία τροφών και υφών, θέτοντας τα θεμέλια για μια μελλοντική υγιεινή διατροφή. Ξέρουμε ότι τα μωρά που εισάγονται σε ένα ευρύ φάσμα γεύσεων νωρίς είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν ποικίλες και θρεπτικές διατροφικές συνήθειες καθώς μεγαλώνουν (Switkowski et al., 2020). Στην αλεσμένη τροφή πολλές φορές είναι αδύνατο για το μωρό να ξεχωρίσει το ουσιαστικό της περιεχόμενο (ένας πορτοκαλί πουρές μπορεί να έχει καρότο, γλυκοπατάτα ή μάνγκο!). Αντίθετα, στο Baby-Led Weaning το μωρό γνωρίζει και εξερευνά τα φαγητά στην πραγματική τους μορφή, άρα μαθαίνει τις γεύσεις και τα χαρακτηριστικά τους καλύτερα.
2. Υποστηρίζει την ανάπτυξη κινητικών δεξιοτήτων
Στο Baby-Led Weaning το μωρό είναι υπεύθυνο για την σίτισή του και εμπλέκεται ενεργητικά με αυτή για να μπορέσει να την πιάσει, να την μεταχειριστεί και να την μασήσει. Αντί να τρέφεται παθητικά με το κουτάλι από έναν ενήλικα, εξασκείται ενεργά στις κινήσεις εξωτερικά στο σώμα του και εσωτερικά στο στόμα του, κάτι που ενισχύει την κινητική του ανάπτυξη. Πράγματι, έρευνες συσχετίζουν την μέθοδο με καλύτερες λεπτές κινητικές δεξιότητες (Campeau et al., 2021) και νωρίτερη κατάκτηση στα βασικά ορόσημα αδρής κίνησης, όπως είναι το κάθισμα χωρίς υποστήριξη και το μπουσούλημα (Addessi et al., 2021).
3. Προωθεί την Ανεξαρτησία
Στο Baby-Led Weaning το μωρό τρέφεται ανεξάρτητα, μπορεί να εκφράσει τις προτιμήσεις και τις επιλογές του, να αποφασίσει σχετικά με ποια φαγητά θα φάει και πόσο θα φάει από αυτά. Στη σίτιση με το κουτάλι, συμβαίνει συχνά να “παρα-ταΐσουμε” το μωρό, καθώς τον έλεγχο έχει κυρίως ο ενήλικας. Όταν παραχωρούμε τον έλεγχο στο μωρό, μαθαίνει να αναγνωρίσει και να εκφράσει καλύτερα τα σημάδια πείνας και κορεσμού στο σώμα του, καθώς επίσης και να αυτό-ρυθμίζεται κατά τη διάρκεια των γευμάτων (Utami et al., 2020).
Πότε να ξεκινήσετε την μέθοδο Baby-Led Weaning;
Ο χρόνος είναι ζωτικής σημασίας όταν πρόκειται για την έναρξη του απογαλακτισμού υπό την ηγεσία του μωρού. Ακολουθούν ορισμένες βασικές οδηγίες:
1. Ηλικία: O Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (2003) προτείνει να τρέφουμε τα μωρά μας με αποκλειστικό θηλασμό τους πρώτους 6 μήνες ζωής και μετά να εισάγουμε σταδιακά στέρεες τροφές, διατηρώντας τον θηλασμό ως ουσιαστική πηγή θρέψης για τα πρώτα 2 χρόνια ζωής και παραπάνω. Πριν τους 6 μήνες ζωής, το ανοσοποιητικό και γαστρεντερικό σύστημα του μωρού δεν είναι έτοιμο να δεχτεί τροφές εκτός του γάλακτος. Από την άλλη, η καθυστέρηση της εισαγωγής στερεάς τροφής μετά τους 6 μήνες, έχει συσχετιστεί με μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης αλλεργιών (Hicke-Roberts, 2020) και δυσκολιών σίτισης (Hollis et al., 2016).
2. Σημάδια ετοιμότητας: Είναι σημαντικό παρατηρούμε τα σημάδια ετοιμότητας του μωρού μας, όπως είναι η ικανότητά του να κάθεται χωρίς ή με λίγη υποστήριξη, το έντονο ενδιαφέρον για τα φαγητά που τρώει η υπόλοιπη οικογένεια, το να φέρνει αντικείμενα στο στόμα του κλπ.
Πώς να εφαρμόσετε την μέθοδο Baby-Led Weaning;
Τώρα που καταλαβαίνετε το «γιατί» και το «πότε», ας δούμε το «πώς» να ξεκινήσετε με την μετάβαση στα στερεά μέσω αυτής την μεθόδου:
1. Προσφέρουμε φαγητά με ασφάλεια: Προετοιμάζουμε κατάλληλα τις τροφές πριν τις δώσουμε στο μωρό μας, κόβοντας τις σε λωρίδες και φέτες. Στην αρχή, δίνουμε μεγαλύτερα κομμάτια που το παιδί μπορεί να πιάσει παλαμιαία (με όλο του το χέρι). Σταδιακά, γύρω στους 12 μήνες, καθώς το μωρό εξελίσσει τις κινητικές του δεξιότητες, του δίνουμε μικρότερες μπουκίτσες που μπορεί να πιάσει με την λεγόμενη «λαβή-τσιμπίδα» (με τον δείκτη και το μεγάλο δάκτυλο).
2. Επιβλέπουμε στενά: Επιβλέπουμε πάντα το μωρό μας κατά τη διάρκεια των γευμάτων. Είμαστε προετοιμασμένοι για χάος και παρακολουθούμε προσεκτικά για να βεβαιωθούμε ότι μασά και καταπίνει με ασφάλεια.
3. Ενθαρρύνουμε την αυτόνομη σίτιση: Αφήνουμε το μωρό μας να εξερευνήσει και να τραφεί μόνο του. Αποφεύγουμε να βάζουμε τροφή απευθείας στο στόμα του, να το πιέσουμε να φάει κάποια τροφή που δεν προτιμά ή να φάει μεγαλύτερη ποσότητα.
4. Προσφέρουμε μια ποικιλία τροφών και δίνουμε χρόνο: Εισάγουμε μια ευρεία γκάμα τροφών στο μωρό μας για να ενθαρρύνουμε διαφορετικές γευστικές προτιμήσεις και να βεβαιωθούμε ότι λαμβάνει βασικά θρεπτικά συστατικά. Ακόμη και αν φαίνεται να μη προτιμά μια τροφή, συνεχίζουμε να την προσφέρουμε (χωρίς πίεση να τη φάει), καθώς ξέρουμε ότι η επαναλαμβανόμενη έκθεση σε ένα φαγητό αυξάνει την πιθανότητα αποδοχής του (Nicklaus, 2016).
5. Έχουμε υπομονή: Θυμόμαστε ότι ο απογαλακτισμός είναι μια προοδευτική διαδικασία μάθησης. Κάποια γεύματα μπορεί να καταλήγουν περισσότερο στο πάτωμα παρά στην κοιλιά του μωρό και αυτό είναι απολύτως φυσιολογικό και αναμενόμενο.
Μια τελευταία ερώτηση που συχνά ανησυχεί τους νέους γονείς αφορά την ασφάλεια της μεθόδου. Οι έρευνες λένε ότι συχνά οι επαγγελματίες υγείας εκφράζουν καχυποψία απέναντι στην μέθοδο, ανησυχώντας για τον πιθανό κίνδυνο πνιγμονής (Brown et al., 2017). Σε αντίθεση με τους επαγγελματίες, οι γονείς που εφαρμόζουν το Baby-Led Weaning είτε δεν αναφέρουν κάποια σχετική ανησυχία (Cameron et al., 2012), είτε φαίνεται να ξεπερνούν τους αρχικούς τους φόβους, καθώς αποκτούν εμπειρία και αυτοπεποίθηση με τον χρόνο (Brown & Lee, 2011).
Σήμερα πλέον έχουμε ερευνητικά στοιχεία που μας λένε ότι η μέθοδος Baby-Led Weaning δεν αυξάνει τον πιθανότητα να πνιγεί το μωρό σε σύγκριση με την σίτιση με το κουτάλι (Cameron et al., 2013; Fangupo et al., 2016). Σε κάθε περίπτωση, δεν ξεχνάμε να τροποποιούμε τα φαγητά με κατάλληλο τρόπο πριν τα προσφέρουμε στο μωρό μας. Για παράδειγμα, κόβουμε σε κομμάτια σφαιρικά (όπως είναι το σταφύλι) και κυλινδρικά φαγητά (όπως είναι το λουκάνικο), αποτρέποντας τον κίνδυνο σοβαρής πνιγμονής. Περισσότερες πληροφορίες για τον τρόπο κοψίματος θα βρείτε εδώ.
Συμπέρασμα
H μέθοδος Baby-Led Weaning είναι μια μοναδική και ευεργετική προσέγγιση για την εισαγωγή στερεών τροφών στο μωρό σας. Ενισχύει την ανεξαρτησία, προωθεί υγιεινές διατροφικές συνήθειες και υποστηρίζει την ανάπτυξη των κινητικών δεξιοτήτων. Κατανοώντας το «γιατί, πότε και πώς» αυτής της μεθόδου, μπορούμε να ξεκινήσουμε ένα ικανοποιητικό ταξίδι αυτο-ανακάλυψης με το μικρό μας. Συμβουλευόμαστε πάντα τον/την παιδίατρό μας πριν ξεκινήσουμε οποιαδήποτε νέα προσέγγιση σίτισης για να βεβαιωθούμε ότι είναι κατάλληλη για τις συγκεκριμένες ανάγκες του μωρού μας.
Βιβλιογραφία:
Addessi, E., Galloway, A. T., Wingrove, T., Brochu, H., Pierantozzi, A., Bellagamba, F., & Farrow, C. (2021). Baby-led weaning in Italy and potential implications for infant development. Appetite, 164, 105286. https://doi.org/10.1016/j.appet.2021.105286
Brown, A., Jones, S., & Rowan, H. (2017). Baby-Led Weaning: The evidence to date. Current Nutrition Reports, 6(2), 148–156. https://doi.org/10.1007/s13668-017-0201-2
Brown, A., & Lee, M. (2011). An exploration of experiences of mothers following a baby‐led weaning style: developmental readiness for complementary foods. Maternal and Child Nutrition, 9(2), 233–243. https://doi.org/10.1111/j.1740-8709.2011.00360.x
Cameron, S. L., Heath, A. M., & Taylor, R. W. (2012). Healthcare professionals’ and mothers’ knowledge of, attitudes to and experiences with, Baby-Led Weaning: a content analysis study. BMJ Open, 2(6), e001542. https://doi.org/10.1136/bmjopen-2012-001542
Cameron, S. L., Taylor, R. W., & Heath, A. M. (2013). Parent-led or baby-led? Associations between complementary feeding practices and health-related behaviours in a survey of New Zealand families. BMJ Open, 3(12), e003946. https://doi.org/10.1136/bmjopen-2013-003946
Campeau, M., Philippe, S., Martini, R., & Fontaine-Bisson, B. (2021). The baby‐led weaning method: A focus on mealtime behaviours, food acceptance and fine motor skills. Nutrition Bulletin, 46(4), 476–485. https://doi.org/10.1111/nbu.12532
Fangupo, L. J., Heath, A. M., Williams, S., Williams, L. W. E., Morison, B., Fleming, E., Taylor, B., Wheeler, B. J., & Taylor, R. W. (2016). A Baby-Led approach to eating solids and risk of choking. Pediatrics, 138(4). https://doi.org/10.1542/peds.2016-0772
Hicke-Roberts, A., Wennergren, G., & Hesselmar, B. (2020). Late introduction of solids into infants’ diets may increase the risk of food allergy development. BMC Pediatrics, 20(1). https://doi.org/10.1186/s12887-020-02158-x
Hollis, J. L., Crozier, S. R., Inskip, H. M., Cooper, C., Godfrey, K. M., Robinson, S. M., & Southampton Women’s Survey Study Group (2016). Age at introduction of solid foods and feeding difficulties in childhood: findings from the Southampton Women's Survey. The British journal of nutrition, 116(4), 743–750. https://doi.org/10.1017/S0007114516002531
Nicklaus S. (2016). Complementary Feeding Strategies to Facilitate Acceptance of Fruits and Vegetables: A Narrative Review of the Literature. International journal of environmental research and public health, 13(11), 1160. https://doi.org/10.3390/ijerph13111160
Switkowski, K. M., Gingras, V., Rifas-Shiman, S. L., & Oken, E. (2020). Patterns of Complementary Feeding Behaviors Predict Diet Quality in Early Childhood. Nutrients, 12(3), 810. https://doi.org/10.3390/nu12030810
Utami, A. F., Wanda, D., Hayati, H., & Fowler, C. (2020). “Becoming an independent feeder”: infant’s transition in solid food introduction through baby-led weaning. BMC Proceedings, 14(S13). https://doi.org/10.1186/s12919-020-00198-w
World Health Organization & United Nations Children's Fund. (2003). Global strategy for infant and young child feeding. Geneva, Switzerland: World Health Organization.