Ο αυτισμός συχνά συμβαδίζει με την επιλεκτικότητα στο φαγητό. Ένας ειδικός μπορεί να συστήσει και να εφαρμόσει στρατηγικές για την ήπια διεύρυνση μιας περιορισμένης δίαιτας.
Εάν έχετε ένα παιδί στο φάσμα του αυτισμού που είναι αρκετά επιλεκτικό στο φαγητό, να ξέρετε ότι δεν είστε μόνοι. Μια πρόσφατη ανασκόπηση επιστημονικών μελετών διαπίστωσε ότι τα παιδιά με αυτισμό είναι πέντε φορές πιο πιθανό να έχουν προκλήσεις την ώρα του φαγητού, όπως εξαιρετικά περιορισμένες επιλογές τροφίμων, τελετουργικές διατροφικές συμπεριφορές (π.χ δεν αγγίζουν το φαγητό) και έντονα ξεσπάσματα θυμού που σχετίζονται με το φαγητό ( tantrums).
Οι ερευνητές εξακολουθούν να προσπαθούν να κατανοήσουν πλήρως τη σχέση αυτισμού και τροφικής επιλεκτικότητας. Σύμφωνα με την επικεφαλής ερευνήτρια ενός νέου ερευνητικού έργου, χρηματοδοτούμενο από το Autism Speaks (πρόγραμμα που επικεντρώνεται στην διεύρυνση των διατροφικών επιλογών αντιμετωπίζοντας υποκείμενα προβλήματα άγχους, ακαμψίας-μη ευελιξίας και αισθητηριακών ελλειμμάτων) – η ψυχολόγος Emily Kuschner, PhD, του Παιδιατρικού Νοσοκομείου της Φιλαδέλφειας (CHOP) – συνιστά τις ακόλουθες στρατηγικές για την ήπια διεύρυνση της διατροφής των ατόμων με τροφική επιλεκτικότητα και αυτισμό. (Το CHOP είναι μέλος του Autism Speaks Autism Treatment Network.)
#1 Αποκλείστε πιθανά ιατρικά αίτια
Εάν το παιδί σας κλείνει τα χείλη του όταν του προσφέρεται ένα συγκεκριμένο φαγητό, μπορεί να ξέρει ότι θα πονέσει το στομάχι του. Η γαστρεντερική δυσφορία είναι κοινή μεταξύ των παιδιών με αυτισμό, πολλά από τα οποία δεν μπορούν εύκολα να περιγράψουν τη δυσφορία τους. Ο γιατρός του παιδιού σας μπορεί να σας βοηθήσει να καταλάβετε εάν συμβαίνει αυτό και πώς να το αντιμετωπίσετε.
#2 Μείνετε ήρεμοι
Πολλά παιδιά πρέπει να δοκιμάσουν ένα φαγητό περισσότερες από δώδεκα φορές προτού να είναι πρόθυμα να το φάνε χωρίς αντιστάσεις. Τα παιδιά με ευαισθησίες που σχετίζονται με τον αυτισμό μπορεί να χρειαστούν περισσότερο χρόνο. Να είστε υπομονετικοί καθώς το παιδί σας εξερευνά και δοκιμάζει νέα τρόφιμα. Εάν το παιδί σας συνεχίζει να απορρίπτει ένα φαγητό ακόμα και μετά από τόσες πολλές προσπάθειες, ίσως απλώς να μην του αρέσει. Σκεφτείτε να δοκιμάσετε ένα διαφορετικό φαγητό. Πάνω από όλα, μην αφήσετε την ώρα του φαγητού να γίνει ένα οικογενειακό πεδίο μάχης. Αντίθετα, γίνετε δημιουργικοί και διατηρήστε την ψυχραιμία και την καλή διάθεση σας.
#3 Δοκιμάστε νέες γεύσεις
Πολλά άτομα με αυτισμό φοβούνται να δοκιμάζουν νέα πράγματα. Βοηθήστε το παιδί σας να εξερευνήσει ένα νέο φαγητό κοιτάζοντας το, αγγίζοντας το και μυρίζοντας το. Όταν είναι έτοιμο να το κοπιάσει και αν το γευτεί, μπορεί να δοκιμάσει να δώσει στο φαγητό «ένα φιλί» ή να το γλείψει με τη γλώσσα του πριν βάλει μια ολόκληρη μπουκιά στο στόμα του. Μερικές φορές, η ανάμειξη ενός νέου φαγητού με ένα ήδη αγαπημένο, μπορεί να βοηθήσει.
#4 Ενσωματώστε τις υφές
Ο αυτισμός συχνά συνοδεύεται από υπερευαισθησία ή μειωμένη αισθητικότητα στις υφές. Να θυμάστε λοιπόν ότι μπορεί να είναι η αίσθηση του φαγητού στο στόμα, και όχι η γεύση του, που προκαλεί μια αποστροφή ή μειωμένο ενδιαφέρον για το φαγητό. Ένα παράδειγμα είναι η οξύτητα και η ζουμερή σύσταση μιας φρέσκιας ντομάτας. Δοκιμάστε να ψιλοκόψετε ή να ανακατέψετε τέτοια τρόφιμα με άλλα πιο επιθυμητά για να εξομαλύνετε την δύσκολη προς αποδοχή υφή. Αυτή η ντομάτα, για παράδειγμα, μπορεί να τεμαχιστεί και να αναμειχθεί μέσα σε ένα γιαούρτι ή να μαγειρευτεί σε σάλτσα για ζυμαρικά συνδυαστικά με άλλα λαχανικά που ίσως είναι πιο αγαπητά.
#5 Παίξτε με το νέο φαγητό
Σωστά. Το παιχνίδι με ένα νέο φαγητό είναι ένας άλλος τρόπος για να χτίσετε την οικειότητα και να μειώσετε το άγχος κατά το γεύμα. Δοκιμάστε να βάψετε άλλα τρόφιμα με μια σάλτσα ντομάτας ή χρησιμοποιήστε λαχανικά για να σχεδιάσετε γκριμάτσες στην πίτσα. Χρησιμοποιήστε φόρμες μπισκότων για να κόψετε τα σάντουιτς σε διασκεδαστικά σχήματα. Ενώ παίζετε, αφήστε το παιδί σας να σας δει να γεύεστε και να απολαμβάνετε το φαγητό.
#6 Προσφορά επιλογών και ελέγχου
Το αγαπημένο σας πρόσωπο με αυτισμό μπορεί να χρειαστεί να νιώσει λίγο ότι έχει τον έλεγχο σε αυτό που βάζει στο στόμα του. Είναι επίσης εντάξει να μην του αρέσουν μερικά φαγητά. Προσπαθήστε λοιπόν να προσφέρετε μια ευρεία ποικιλία τροφίμων και δώστε παραπάνω από μία επιλογές στις προσφερόμενες κατηγορίες ανά γεύμα. Για παράδειγμα, μπορεί να θέλετε να προσφέρετε στο παιδί σας μία μερίδα λαχανικών και μία πρωτεΐνης για βραδινό. Βάλτε λοιπόν πέντε είδη από αυτά τα τρόφιμα στο τραπέζι και επιτρέψτε στο παιδί σας να επιλέξει τουλάχιστον ένα λαχανικό και μία πρωτεΐνη. Με την ίδια λογική, αν φτιάχνετε ένα αγαπημένο του πιάτο όπως για παράδειγμα τα ζυμαρικά, ζητήστε από το παιδί σας να προσθέσει ένα “μυστικό”συστατικό για να το ανακαλύψουν τα άλλα μέλη της οικογένειας κατά τη διάρκεια του γεύματος! Μπορεί να επιλέξει: καλαμπόκι, μπρόκολο ή κοτόπουλο.
#7 Να είστε προσεκτικοί με τις ανταμοιβές
Μακροπρόθεσμα, είναι σημαντικό να επιβραβεύετε ενισχύοντας την ευελιξία του παιδιού σας με το φαγητό και την προθυμία του να δοκιμάσει νέα τρόφιμα. Αλλά οι κραυγαλέες δωροδοκίες μπορούν να σας γυρίσουν μπούμερανγκ. Το παιδί σας μπορεί να τρώει το φαγητό, αλλά δεν θα μάθει να το απολαμβάνει ή να καταλάβει γιατί είναι σημαντικό να ακολουθεί μια ολοκληρωμένη διατροφή — και αυτός είναι ο στόχος, αν επιζητά την επιβράβευση μετά από αυτό. Αφήστε τα επιδόρπια και τις λιχουδιές να αποτελούν μέρος των γευμάτων και των σνακ, αλλά μην τα χρησιμοποιείτε ως “έπαθλα” για να κάνετε το παιδί σας να φάει… υγιεινά!